Rusland-documentaires van VPRO op herhaling

Het digitale themakanaal Geschiedenis 24 herhaalt in de komende week diverse keren twee voortreffelijke Rusland-documentaires van Thomas Doebele en Maarten Schmidt, waarvoor we in eerdere bijdragen elders reeds aandacht hebben gevraagd. De komende dagen worden ze drie keer direct achtereen uitgezonden, althans overdag; voor eventuele uitzendingen tijdens de nachtelijke uren kunt u een kijkje nemen op de website van Geschiedenis 24.
Op zondag 26 december wordt vanaf 20:00 uur de film God, de Tsaar en het vaderland uitgezonden, om 21:13 uur gevolgd door Ivtsino, een dorp aan de Wolga. Op maandag 27 december worden ze in dezelfde volgorde herhaald tussen 16:00 uur 18:25 uur; en op maandag 30 december nogmaals. Tussen 22:40 uur en middernacht donderdag is de eerste van de twee, nogmaals te zien, om 00:00 uur in de nacht op vrijdag volgt de tweede, Ivtsino, en die film duurt tot 01:13 uur.
De eerste van de twee documentaires, over de groepering die weer een Tsaar aan het hoofd van Moedertje Rusland wenst, wordt vrijdag 31 december nogmaals uitgezonden, al is de tijdsindicatie (in de VPRO-Gids) van 17:57 uur tot 17:58 uur, en dat is wel heel krap voor een documentaire die zo'n vijf kwartier nodig heeft om geheel te kunnen worden voorgesteld.

Hoe is het de oostblok-kosmonauten vergaan?

Arte-televisie presenteert op vrijdag 17 december — tussen 22:30 uur en 23:55 uur — de documentaire Fliegerkosmonauten over tien kosmonauten — uit elke socialistische broederstaat één — die allen zo'n drie decennia geleden in de toenmalige Sovjetunie de ruimte ingestuurd werden, onder meer om daarmee aan te tonen tot welke groot(s)heid het communisme van die wereldmacht in staat bleek.

Een der tien kosmonauten van drie
decennia geleden doet zijn verhaal.

In de film wordt gezocht naar antwoorden op de vraag hoe het de helden van toen is vergaan, vooral nadat de ineenstorting an het Russische socialisme een feit was geworden.
Deze documentaire — een Duits-Frans-Poolse coproductie uit 2009 van Marian Kiss voor Arte en de Poolse televisie — wordt uitgezonden op het beeldformaat 16:9. 
Een herhaling is te zien op dezelfde zender, op donderdag 23 december, 's ochtends vanaf 10:50 uur.

Arte-docu: Schatzoeken in het spoor van Sinbad

In 1998 werd door vissers voor de kust van het Indonesische eiland Billiton een Arabisch schip uit de negende eeuw gevonden. Aan boord werd zowel goud alsook zilver gevonden, alsmede heel wat Chinees keramiek. Dat laatste had niet alleen boeddhistische  maarook islamitische motieven. Daarmee wordt het bewijs geleverd dat er in de bewuste periode maritieme handel werd gedreven tussen de Arabische wereld en China.
Deze VS-documentaire uit 2009 van Francis Smith, waarin de feiten dienaangaande adequaat op een rijtje zijn gezet — Schatsuche auf Sinbads Spuren — zal in HD-kwaliteit, op het beeldformaat 16:9, op zaterdag 11 december  tussen 20:15 uur en 21:05 uur  worden uitgezonden door Arte-televisie. Deze maand volgen nog twee herhalingen: de eerste op woensdag 15 december, in de vroege ochtend vanaf 05:00 uur; de tweede vlak voor het einde van dit jaar: op dinsdag 28 december, 's ochtends om 09:55 uur.

Arte-tv met vijf delen Leven aan de Mekong

Op maandag 6 december begint Arte-televisie 's middags, vanaf 16:50 uur met de uitzending van het eerste deel uit een serie van vijf Franse documentaires, die Michel Noll heeft gerealiseerd in 2009, en welke zullen worden uitgezonden in HD-kwaliteit ophet beeldofrmaat 16:9. Daarin ons een kijkje wordt gegund in het leven aan de oevers van de langste rivier van China: de Mekong, die vier en een half duizend kilometer lang is.

Im Strom der Zeit luidt de titel van de eerste aflevering, die goed veertig minuten duurt. Dat geldt eveneens voor de vier overige delen, die alle op de resterende werkdagen van deze week zullen worden vertoond, steeds om dezelfde tijd: tussen 16:50 uur en 17:35 uur. De reeks wordt herhaald in de week van maandag 13 december, steeds om 09:15 uur in de ochtend.

De laatste stemmen van de Grote Oorlog

Op dinsdag 23 november wordt — via de tweede Belgische, Nederlandstalige televisiezender Canvas — het eerste deel van een tweedelige Britse documentaire uitgezonden, waarin de allerlaatste getuigen van de Eerste Wereldoorlog hun verhaal doen. Daarbij moet, voor de volledigheid wel worden aangetekend dat de interviews met die laatste veteranen in het begin van de jaren negentig werden afgenomen.

Britse loopgraaf in juli 1916 tijdens de Slag aan de Somme, als onderdeel van de
Eerste Wereldoorlog.

De eerste aflevering van deze documentaire — Last voices of World War One — zal worden uitgezonden tussen 22:05 uur en 22:55 uur. Deze wordt voorgesteld met de benaming The batlle of the Somme. Die werd tussen 1 juli en 18 november 1916 gestreden.

Het Kanaal, een smalle, druk bevaren waterweg

Satellietfoto van het Nauw van Calais, ook wel Straat van
Dover, het meest oostelijke gedeelte van Het Kanaal.

TV5 Monde, de Franstalige, internationale televisiezender, presenteert op zondag 21 november — tussen 19:00 uur en 20:00 uur — (weer) een aflevering van de documentaireserie Littoral, entre ciel, terre et mer. Deze film behandelt Het Kanaal, de relatief smalle zeestraat tussen Frankrijk en Groot-Brittannië, waarvan talrijke mensen niet beseffen dat deze doorgang één van de druks bevaren waterwegen ter wereld is. Het smalste gedeelte daarvan — het meest oostelijke — heeft een eigen benaming: Nauw van Calais, dan wel Straat van Dover.

Teruggevonden documentaire uit 1974 over tournee Leonard Cohen te zien op BBC Four

Leonard Cohen in 2007.

De Britse televisiezender BBC Four presenteert op de avond van vrijdag 19 november — tussen 22:00 uur en 23:45 uur onze tijd — de vernieuwde versie van een documentaire uit 1974 die decennia verloren geacht was: Tony Palmers Bird on a wire, de titel naar het gelijknamige, internationaal vermaarde nummer van de Canadese dichter, schrijver, songwriter en folksinger Leonard Cohen (geboren 1934), over wie de film gaat, met name over zijn Europese tournee in die periode van de vorige eeuw.

Thema-avond Arte-tv over Franse telecom-hervorming en de slachtoffers daarvan

In 1992 heeft de Europese Unie besloten een liberalisering van de telecom-markt te realisere in Europa. Dat heeft verstrekkende gevolgen gehad welke op dinsdag 16 november in twee achtereenvolgend uit te zenden documentaires worden uiteengezet. Dit in het kader van de thema-avond van Arte-televisie Telekom: Eine Reform und ihre Opfer. Tussen 21:50 uur en 23:40 kan men van de inhoud van deze beide films kennisnemen.
De eerste van de beide documentaires, Drama bei France Telekom, is te zien tssen 21:50 uur en 22:45 uur. Deze handelt over het telecommunicatiebedrijf France Telecom en het grote drama dat men er het gigantische aantal van 22.000 banen heeft geschrapt.
Direct in aansluiting daarop volgt de tweede documentaire, eveneens over het bedrijf France Teecom, in de periode 2008 tot 2010, toen de zaak werd gedwongen te herstructureren als gevolg van de gewijzigde voorschriften van de Europese Unie. In de film wordt een vergelijking getrokken met de ontwikkelingen die binnen gelijksoortige bedrijven in Spanje en de Bondsrepubliek hebben plaatsgegrepen.

Dertig miljard dollar naar de haaien

In de nacht van woensdag 10 op donderdag 11 november — tussen 00:20 uur en 01:20 uur — vertoont de Britse tv-zender BBC Two een reportage over de olieramp in de Golf van Mexico, welke eerder dit jaar zoveel belangstelling heeft gegenereerd, mede doordat de omvang steeds weer groter bleek dan men de burgers van deze aardkloot wilde doen geloven, en vanwege de politieke verwikkelingen die de ramp met zich heeft meegebracht, vooral in Washington. Aan die olieramp hebben we om 12 september 2010 een bijdrage gewijd op deze site.
BBC Two presenteert nu BP: $30 bn blowout. Dat bedrag — dertig miljard dollar — is de vooralsnog geschatte som aan kosten, die de ramp heeft veroorzaakt. In de reportage kunt u luisteren en kijken naar een interview met Bob Dudley, de huidige directeur van BP [1] en met diens voorganger Tony Hayward.
__________
[1] De letterafkorting BP staat voor British Petroleum Company.

Jongeman met een adelaar, samen op jacht

Fotograaf Hamid Sardar.

Arte-televisie zendt op woensdag 10 november een documentaire uit, getiteld Balapan — Mit dem Adler auf Wolfsjagd. Daarin laten de makers de kijker kennismaken met een jongeman in het verre Kazachstan, die geheel volgens de tradities van zijn voorouders leeft.
De film is een Franse documentaire uit 2006 met een lengte van 42 minuten, gemaakt door Hamid Sardar. De uitzending zal worden gerealiseerd op genoemde datum, 's avonds tussen 19:30 uur en 20:15 uur.
Een herhaling zal worden gepresenteerd op woensdag 17 november,  's middags vanaf 14:00 uur.

Tussen de regels door: India's derde geslacht

Duitse documentaire uit 2005
Arte-televisie zendt op vrijdag 5 november, 's avonds van 22:30 uur tot direct na middernacht om 00:05 uur een documentaire uit over een aspect van de hedendaagse Indiase maatschappij, waarover velen liever niet willen spreken, aangezien het verschijnsel niet echt past binnen de culturele ontwikkeling van dat land.
Het thema van de Duitse documentaire — uit 2005, gerealiseerd door Thomas Wartmann voor de SüdWest Rundfunk — is travestieten en hermafrodieten in India. Dikwijls verdienen deze mensen — die al enkele eeuwen in dat land bestaan en zich deels hebben gegroepeerd — hun geld in de duistere sfeer der prostitutie, of ze voorzien in hun onderhoud door te bedelen. Heden ten dage gebeurt dat midden op de rijweg tussen de talloze voertuigen die een enorme verkeerschaos ten gevolge hebben, waardoor het tempo zo laag ligt dat de semi-dames zich zonder al te grote gevaren tussen de langzaam voortbewegende voertuigen kunnen begeven om hun bedelen te realiseren.
In de film komen — binnen het kader in kwestie — zeker ook nog enkele andere aspecten van het sociale leven in deze onmetelijk grote staat aan de orde. 
De documentaire zal door Arte-tv worden herhaald op donderdag 18 november, vanaf 14:45 uur 'smiddags.

Standaardwerk van duizend plus bladzijden
In een indrukwekkend boek over de geschiedenis van India — de grootste democratie ter wereld — uit de pen van Ramachandra Guha [1] zijn in het omvangrijke register de begrippen travestie en hermafrodiet niet te vinden; hetzelfde geldt voor het fenomeen prostitutie.
Desniettemin is het meesterwerk van meer dan duizend bladzijden dik (op dundruk) een briljante — en tegelijkertijd boeiend geschreven, en daardoor zeer aangenaam leesbare — basis voor het vergaren van de juiste kennis met betrekking tot de achtergronden van dat uitgestrekte deel van de wereld waar zoveel verschillende talen worden gesproken en geschreven, en waar tal van verschillende vormen van religieuze beleving hebben geleid tot een diversiteit aan problematiek en regelrechte conflicten, en zoiets heeft altijd gevolgen voor de politieke situatie.
Dat het voor menigeen in onze westerse democratie niet gemakkelijk is om zonder meer aan te nemen dat India inderdaad een democratie is, kan men begrijpen, aangezien er nog zoveel gebeurt, respectievelijk beklijft, dat in onze westerse opvattingen over democratie absoluut niet passen.
__________
[1] Ramachandra Guha: INDIA — De geschiedenis van de grootste democratie ter wereld. Vertaald door Chiel van Soelen en Pieter van der Veen. 1056 pagina's, paperback, geïllustreerd et zwart/wit-foto's. Amsterdam 2006, Nieuw Amsterdam Uitgevers.

De grandioze geschiedenis van de pijp

Een heel uur is uitgetrokken voor het uiteindelijke resultaat van de inspanningen die zijn gedaan om de geschiedenis van de pijp in beeld te brengen, een thema dat wellicht nog (al te) brisant is door het feit dat het om het verleden gaat, maar intussen is het wel onderdeel van een thema geworden waarover — eerder terecht dan ten onrechte — een banvloek is uitgesproken: de handeling van het roken.

Het tabacologisch museum in Groningen — met unieke stukken — sluit zijn deuren per 1 januari aanstaande, mede als gevolg van de huidige maatschappelijke — althans grotendeels — onaanvaardbaarheid van tabak en vooral het gebruik ervan. Dat er in die context vooralsnog een embargo ligt op tal van aspecten van het fenomeen roken en de daarbij behorende parafernalia zal eventueel ietwat langer in beslag nemen dan gebruikelijk, mede en vooral, doordat de ultieme strijd nog steeds niet is gestreden en het er ook niet op likt dat deze snel definitief zal worden uitgevochten, aangezien er nog steeds miljarden sigaretten — en aanverwante rookartikelen — worden geproduceerd en geconsumeerd, maar tevens doordat hier en daar tekenen opdoemen die wijzen op een gedeeltelijke ommekeer op de ingeslagen weg, in ons eigen land en de staten om ons heen, waar wordt nagedacht over aanpassingen van de wetgeving, ten dele ten faveure van de mensen die roken, omdat ze dan geen onrust stoken.

De geschiedenis van de pijp wordt verteld in de documentaire Nom dún pope, een aflevering van de reportagereeks La fabuleuse histoire de . . . TV5 Monde presenteert de film op woensdag 3 november tussen 12:30 uur en 13:30 uur.
"Nom d'un pipe" [1],  zal zo menigeen denken die onderdruk staat — uitgeoefend door witjasssen, al dan niet in combinatie met mensen uit de directe omgeving.
__________
[1] "Wel verdorie!"

Afrika anders, tijdens de twintigste eeuw

Geografische ligging van Afrika.

Op dinsdag 2 november begint de Franstalige televisiezender TV 5 Monde met het uitzenden van een vierdelige reeks documentaires over de dekolonisatie van Afrika. De eerste aflevering — over de periode 1885-1944 — zal worden uitgezonden tussen 21:00 uur en 22:35 uur. De drie resterende delen van Afrique(s), une autre histoire du XXème siecle zullen, voor zover nu bekend is, op de drie navolgende dinsdagen worden uitgezonden.

Het halve leven van de huidige dertigers

Arte-televisie vertoont op vrijdag 29 oktober in een documentaire van ruim anderhalf uur een portret van een/de generatie dertigers die het leven doorbrengt en getekend is door een sfeer die ergens ligt tussen egoïsme aan de ene kant en (soms enorme) zelftwijfel anderzijds.

Radio Bremen-docu op Arte.
© Marko Doringer.

De film heeft een relatief lange titel: Mein halbes Leben — Wenn man es heute mit 30 nicht geschafft hat, ist alles vorbei. Deze rolprent is een Duits-Oostenrijkse coproductie van Marko Doringer uit 2008,gemaakt voor de regionale Duitse televisiezender radio Bremen.
De uitzending van de film, op het beeldformaat 16:9, in HD-kwaliteit, is te zien op vrijdag is tussen 22:20 en 23:55 uur. Een herhaling zal worden gepresenteerd op vrijdag 12 november, vanaf 10:40 uur in de ochtend.

Drie kwartier over de Spaanse olijfboom

Een van de producten die de meesten van ons in de keuken relatief veel gebruiken, is olijfolie; daarnaast zijn er zeker zoveel mensen die ook de vrucht op zich voor enige vorm van consumptie in huis halen. Tot verder nadenken over oorsprong en achtergrond worden we doorgaans niet aangezet. Vooral in Zuid-Europese landen groeien en bloeien ze talrijk, zoals in het Spaanse Andalusië. Daar vinden we dan ook, evenals dat elders in zuidelijke streken van Europa het geval is, een enorme variëteit aan marktkramen vol met diverse soorten olijven.

Arte-televisie biedt op vrijdag 29 oktober de gelegenheid om meer te weten te komen over de olijfteelt in dat deel van Spanje, door mddel van de documentaire die op genoemde dag zal worden uitgezonden onder de titel Der Olivenbaum — Spaniens König der Bäume.
In genoemde streek wordt tweeënzestig procent van de gehele landbouwgrond beplant met olijfbomen. Deze documentaire is in 2009 gerealiseerd door Susanne Gebhardt, voor de Saarländische Rundfunk.

De film, die in HD-kwaliteit en op het beeldformaat 16:9 zal worden uitgezonden in de middag van vrijdag 29 oktober — tussen 16:50 en 17:35 uur — , zal op vrijdag 5 november worden herhaald, in de ochtend vanaf 09:15 uur.

Een toonbeeld van ideale liefde gefilmd

Emine Dogan lijdt aan de ziekte aan de ziekte van Alzheimer, en daarom verblijft ze in een verzorgingstehuis. Haar echtgenoot Cemal gaat elke dag bij aar op bezoekregisseurs om samen met haar herinneringen op te halen aan hun gezamenlijke verleden. Hun, oorspronkelijk gearrangeerde, huwelijk had zich in de loop der jaren reeds ontwikkeld tot een vorm van samenleving die werd gekenmerkt door uitingen van intense liefde. Thans kunnen die beiden absoluut niet meer zonder elkaar.

Regisseuse Gülsah Dogan aan het werk voor het Ikon-televisieprogramma Z@appelin.

De nicht van die beide echtelieden — documentairemaakster Gülsah Dogan — onderzoekt de liefde van die twee mensen door middel van het schetsen van een portret van die ideale verbintenis. Liefdeswinter luidt de titel van de documentaire die in de reeks Holland Doc zal worden uitgezonden door Ikon-tv via Nederland 2, op donderdag 28 oktober, tussen 22:55 uur en middernacht.
Ongetwijfeld zullen er herhalingen worden uitgezonden op het digitale vierentwintig uurs kanaal met dezelfde naam als de reeks: Holland Doc.

Een miljoen katten in de metropool Londen

De helft zwerfkatten
In de stad Londen bevinden zich, zo is gebleken, een miljoen katten. Dat is slechts een fractie van het aantal mensen dat deze metropool herbergt. Toch bestaat er een conglomeraat aan problemen dat wordt veroorzaakt doordat de helft van die dieren geen vaste woon- of verblijfplaats hebben en maar wat zwerven.
Ooit meldde een man die de situatie kende dat het de schuld van, juist de goedwillende, mensen is dat dit probleem aanhoudt, aangezien men probeert die dieren in leven te houden door ze te ondersteunen met voedsel, hetgeen betekent dat ze het fysiek wel weer redden, ook als dat niet direct of indirect als gevolg heeft dat ze een huis hebben. 

Twee broers en drie zussen uit één nest: augustus 1992, op de dag dat het vijftal drie
maanden oud was en weliswaar in een kuiltje in een tuin was geboren, maar zelf 
heeft gekozen voor intrek in de daarbij behorende woning. 
Vlnr: Lena, Micha, Panda en Snoet; vooraan liggend: Sasja.

't Is een beetje vergelijkbaar met wat een voormalige Nederlandse politicus over de hongerende kinderen van Afrika te melden had: die ontwikkelingshulp zou het probleem alleen maar groter maken en derhalve ware het beter als er juist minder mensen en kinderen zouden worden ondersteund en 'gered'.
In de documentaire Wonderland: Mad cats and English women — die door BBC Two-tv wordt uitgezonden op woensdag 27 oktober, tussen 22:00 uur en 23:00 uur onze tijd — worden twee vrouwen gevolgd in hun doen en laten dat ertoe moet bijdragen dat deze dieren (kunnen) worden gered.

De verre reizen van David Attenborough

De Britse televisiezender BBC Two biedt op zondag 24 oktober de unieke gelegenheid om de inmiddels 84 jaar oude David Attenborough te volgen op zijn reizen naar tal van plekken op onze aarde waar hij opnamen maakt voor diverse afleveringen van zijn programmareeks David Attenborough's First Life.

De inmiddels legendarisch geworden maker van unieke 
natuurprogramma's: David Attenborough (in 2003).

Deze zullen niet alleen worden voorgesteld door de BBC, maar daarnaast nog door tal van andere zendgemachtigden, verspreid over onze globe.

De reportage is getiteld Attenborough's journey, en zal op bovengemelde datum worden uitgezonden tussen 21:00 uur en 22:00 uur onze tijd.

Zijn en hebben — een documentaire over de Franse plattelandsschool van Georgs Lopez

In verband met het twintigjarig bestaan van de Frans-Duitse cultuurzender Arte-televisie is er op donderdag 14 oktober op dat net (weer)een thema-avond gerogrammeerd. Tussen 20:15 uur en 00:30 uur staan er twee onderdelen op de rol:als laatste een speelfilm van Lars von Trier, die in 1996 als Deens-, Zweeds-, Frans-, Nederlands-, Noors-IJslandse coproductie de speelfilm Breaking the waves heeft voltooid. (Tussen 21:55 uur en 00:30 uur in de nacht op vrijdag 15 oktober.)

Engelstalige poster voor de
Franse film Être et avoir.

Daaraan voorafgaand— tussen 20:15 uur en 21:55 uur — wordt de documentaire Être et avoir uit 2002, van Nicolas Philibert (geb. 1951) vertoond. Hij biedt ons een kijkje in het leven van een schoolmeester en diens leerlingen, die op het Franse plattelan op elkaar zijn aangewezen. De onderwijzer moet helemaal alleen dertien leerlingen in de leeftijd van vier tot en met twaalf jaar — die samen de complete school vormen — begeleiden. Deze Georges Lopez wordt in dat bijzondere onderwijswerk gevolgd door de regisseur, die gedurende tien weken opnamen heeft gemaakt in de bewuste school. Hij is daarmee begonnen in hartje winter en is met zijn camera-begeleiding, vanzelfsprekend met onderbrekingen, doorgegaan tot de laatste schooldag.
Na gereedkoming en succesvolle roulatie kreeg het geheel nog een staartje. Achteraf bleek de onderwijzer niet gelukkig met de manier waarop de, volgens hem voor beperkte vertoning bedoelde, rolprent een zegetocht maakte en daarom stelde hij een eis. Meer daarover kunt u lezen door hier te klikken.

Secret Iraq in twee afleveringen op BBC Two

De Britse televisiezender BBC Two presenteert in twee afleveringen de documentaire Secret Iraq uit, handelend over die staat op het grondgebied van vroegere Mesopotamië, het land tussen Eufraat en Tigris: het huidige Irak zoals het dat land na de val van de voormalige president Saddam Hoessein (1937-2006) is vergaan. Het is van de staats-criminele regen die het Monster Saddam en de nog weerzinwekkendere zonen van die extreme rasploert over de bevolking hebben uitgestort terechtgekomen in het net zo walgelijke of wellicht nog abjectere conglomeraat van druppen waarvoor de energie-maffia van het toenmalige Witte Huis verantwoordelijk is, onder leiding van de man met al even weinig beschaving als zijn doelwit: George W. Bush, de voorganger van de huidige Amerikaanse president. Saddam Hoessein werd ter dood gebracht, die enge G.W. Bush leeft gewoon verder. 
Dat is een niet onaanzienlijk deel van de balans die kan worden opgemaakt na de invasie van de extreem barbaarse Yanks en de onnoemelijke vernielingen die ze er, letterlijk en psychisch, onder de bevolking hebben aangericht.
Het eerste deel van de BBC 2-documentaire draagt de titel Insurgency en wordt vertoond op woensdag 29 september, tussen 22:00 uur en 23:00 uur onze tijd. Het tweede deel komt exact een week later beschikbaar voor het huiskamerbeeldscherm: op woensdag 6 oktober, eveneens tussen 10 uur en 11 uur 's avonds.
____________
Afbeeldingen 
1. Onderdrukker Saddam Hoessein.
2. Glunderende agressor en oorlogsmisdadiger van de ergst denkbare orde: George W. Bush.

Buitenaardse wezens: werkelijkheid of fantasie?

Het tweede Duitse televisienet ZDF presenteert op dinsdag 14 september een documentaire over het al dan niet bestaan van buitenaardse wezens. Er bestaan immers zelfs wetenschappers die geloven dat zij zelf dan wel anderen ooit een confrontatie hebben doorstaan met dergelijke wezens. De voors en tegens zullen ongetwijfeld aan bod komen in de film Die Außerirdischen —Mythos und Wahrheit, die tussen 20:15 uur en 21:00 uur zal worden uitgezonden en ongetwijfeld op grote belangstelling mag rekenen, aangezien het in die documentaire behandelde fenomeen al zeer lange tijd de gemoederen overal ter wereld nadrukkelijk bezighoudt.

Reportage over BP en het olielek op WDR-tv

Onlangs meldden allerlei nieuws-instituten — elektronische èn gedrukte — dat het olieconcern BP de claim wereldkundig heeft gemaakt, niet als enige verantwoordelijk te zijn voor het olielek in de Golf van Mexico en alles wat daarmee samenhangt. Zelfs als zou blijken dat deze claim geheel en al terecht is, mogen we niet uit het oog verliezen dat er in ieder geval financiële overwegingen een rol zullen hebben gespeeld, aangezien de schade en de daaruit voortvloeiende claims gigantisch zijn.

De regionale Duitse zender WDR-televisie zendt op de avond van maandag 13 september de reportage uit Verdienen, verheimlichen, verschmutzen — BP und das Ölleck. Aangezien het feit dat deze reportage reeds weken geleden in het uitzendschema was opgenomen, is het niet waarschijnlijk dat er iets in zal voorkomen dat direct betrekking heeft op de in de beginregels gemelde ontwikkelingen.
De film begint om 22:00 uur en duurt tot 23:15 uur. 

VPRO-docu over Pop Idol in Afghanistan

Jarenlang is het in het verdeelde Afghanistan verboden geweest om te zingen — en er zijn, helaas, nog steeds sterk fascistoïde getinte regimes waar men dergelijke taboes mag verwachten, al liggen die staten vooralsnog relatief ver van ons vandaan —, maar in 2009 hebben in dat verre, Aziatische land vierduizend mensen auditie gedaan voor de Afghaanse versie van Pop Idol. Na diverse voor- en tussenrondes zijn er uiteindelijk negen kandidaten overgebleven.

Documentairemaakster Havana Marking heeft een film — Afghan Star — gerealiseerd over dit gebeuren zoals het   door de televisie werd uitgezonden. Daarbij blijft het echter niet, aangezien de kijkers eveneens in staat worden gesteld te zien hoe zij met enkele deelnemers meereist naar hun woonplaats waar ze in de dagelijkse leefomstandigheden eveneens worden gefilmd. Maar juist dan blijkt hoe groot nog altijd de dreiging van de Taliban is.
De film zal worden uitgezonden in de reeks VPRO's Import via Nederland 2, op woensdag 8 september, vanaf 23:40 uur tot 00:45 uur in de nacht op donderdag 9 september. Ongetwijfeld wordt de film binnen niet al te lange tijd ook nog weer gepresenteerd via één der digitale 24-uurs televisiekanalen.

Arte's Thema-avond: Het geheim van de macht

Mafia

Om 22:04 uur begint op dinsdag 17 augustus de thema-avond van de Frans-Duitse cultuurzender Arte-televisie. Deze keer is het thema Das Geheimnis der Macht,over het geheim achter de macht van de maffia.

Na een zeer korte inleiding volgt om 22:05 uur de documentaire Mafia, Parasit, over het als Dracula fungerende fenomeen van de macht die de mafia heeft en inzet voor alles wat slecht is. iet alleen in Italië, waar het instituut zijn tentakels in alle geledingen laat werken, maar ook al enige tijd elders in de wereld, en in ons werelddeel meer en meer sedert binnen de Europa de grenzen officieel zijn vervallen. De Duitse auteur Petra Reski heeft daarover in 2008 het boek Mafia — von Paten, Pizzerien und falschen Priestern gepubliceerd, waarna de vermaarde Amerikaanse schrijfster Donna Leon liet weten dat ze alles wat ze over de mafia wist, aan Petra Reski te danken had.

Camorra

Om 23:00 uur begint de discussieronde over het thema. Deze duurt twintig minuten. Daarna volgt een tweede documentaire, getiteld Dreckige Geschäfte, over de verstrekkende macht die in handen van de Camorra is en die dan ook wordt ingezet om datgene te bereiken wat de heren aan het roer willen en dat komt uiteindelijk neer op aards slijk dat als representatie van het ongrijpbare fenomeen macht geldt. Die tweede documentaire duurt tot 00:05 uur, en dan is er alweer een einde gekomen aan de twee uur durende thema-avond.

__________

Afbeelding: Auteur Petra Reski, gespecialiseerd in de machinerie en de manipulaties van de maffia. (Foto: © Paul Schirnhofer.)

Yodok stories op Holland Doc 24

Musical als medium

Het digitale televisiekanaal Holland Doc 24 zendt op donderdag 12 augustus, tussen 21:00 uur en 22:24 uur, het programma Yodok stories (2008) uit, over de vraag — en het antwoord daarop — hoe je het beste de gruwelijkheden die in concentratiekampen hebben plaatsgegrepen, op zo'n wijze onder de aandacht kunt brengen dat kijkers (en luisteraars) zich niet letterlijk en figuurlijk afwenden.

De Poolse documentairemaker Andrzej Fidyk (geb. 1953) en de uit Noord Korea gevluchte theaterregisseur Jung Sung San hebben een geslaagde, want effectieve, oplossing gevonden: de wederwaardigheden van de geïnterneerden

moeten worden verteld in de vorm van een musical.

Hoe ongelooflijk — en zelfs uitermate pijnlijk — dit moge lijken, het doorslaggevende in de problematiek was, is en blijftde overdracht van de gegevens op zo'n wijze dat de juiste snaar in het gemoed van de kijker/luisteraar wordt getroffen.

Terugdenken aan Holocaust

Die onverwachte wijze van presenteren van gruwelen roept reminiscenties op aan de Amerikaanse mini-serie Holocaust [1], waarin de nazi-gruwelen ook op een soap-achtige wijze werden voorgesteld. Deze serie uit 1978 werd in een groot aantal landen — hetzij nagesynchroniseerd — bijvoorbeeld in het Duitse taalgebied —, hetzij met ondertiteling — zoals in Nederland en België — uitgezonden en is er niet alleen in geslaagd enorme aantallen kijkers aan zich te binden, maar ook een stroom van uiteenlopende reacties los te weken.De, begrijpelijke, afkeer die tal van overlevenden en intellectuelen hebben geuit, deden echter niets af aan het feit dat een relatief beroerd film met acteurs meer heet kunnen bewerkstelligen dan tal van zeer hoogwaardige documentaires.

De film wordt, eveneens op Holland Doc 24, herhaald op vrijdag 13 augustus, tussen 17:28 uur en 18:52 uur.

_____________

Afbeeldingen

1. De Poolse regisseur Andrzej Fidyk.

2. De Koreaanse theatermaker Jung Sung San.

__________

[1] Naar een scenario van de succesvolle Amerikaanse auteur Gerald Green (1922-2006).

Dear Fidel enige malen op Holland Doc 24

Marita en Fidel

De Duitse Marita Lorenz — geboren op 18 augustus 1939 te Bremen — was nog maar negentien jaar toen ze in 1959 een verhouding kreeg met Fidel Castro, die net dezer dagen zijn rentree heeft gemaakt in het parlement van Cuba, en dat aan de wereld heeft getoond. Castro liet Marita vervolgens stikken, waardoor ze gedwongen werd abortus te plegen.
Dat is te volgen in de documentaire van Wilfried Huismann, getiteld Dear Fidel, die echter ook bekend is onder de Duitse titel Lieber Fidel — Maritas Geschichte, welke elementen van een thriller in zich bergt. Zo kunnen we Marita's contacten met de CIA vervolgen, en dat geldt tevens voor haar betrokkenheid bij de moord op VS-president John Fitzgerald Kennedy in november 1963. Meer over de persoon en haar wederwaardigheden kunt u hier lezen.

De film wordt op dinsdag 10 augustus uitgezonden via het digitale televisiekanaal Holland Doc 24, tussen 22:30 uur en 23:27 uur, en zal in ieder geval nog eenmaal worden herhaald: op woensdag 11 augustus, tussen 21:00 uur en 21:57 uur.

Monsoon railway in India op BBC 2

Plannen in westerse landen
In de meest uiteenliggende landen ter wereld worden thans voorbereidingen getroffen voor aanpassingen van de infrastructuur van het spoorwegnet. Zo kondigde de Deutsche Bahn onlangs geheel onverwacht aan voor veertig miljard euro aan investeringen in de nabije toekomst te zullen realiseren. Ook in Nederland zal binnen niet al te lange tijd flink wat moeten worden geïnvesteerd alleen al als gevolg van de wensen van de leiding der NS om op termijn alle belangrijke trajecten van een tien minuten dienst te voorzien.
President Obama blijkt, volgens een bericht in het laatst verschenen nummer van Time Magazine tien miljard dollar voorzien voor aanpassingen in het spoorwegennet gedurende de eerstkomende jaren. Diezelfde president voorziet dat er zeer snel nog eens honderd miljard dollar zal moeten worden vrijgemaakt voor verdere wijzigingen ten faveure van een hogesnelheidsnet.

Feitelijke situatie in India
Aan de andere kant van de wereld ligt, in India, een geheel anders gestructureerd spoorwegnet. Daar zijn ruim anderhalf miljoen mensen werkzaam in die tak van dienstverlening. In tegenstelling met de spoorwegen in het westen heeft men in de Indiase situatie te kampen met problemen tijdens de moesson-periode.
Over die specifiek Indiase situatie is een documentaire gemaakt — Monsoon railway — waarin drie medewerkers van die spoorweg-instelling worden gevolgd in de periode dat ze met de gevolgen van de moesson worden geconfronteerd.
Die documentaire zal in twee afleveringen door BBC Two worden uitgezonden. De eerste kan worden bekeken op vrijdag 23 juli tussen 22:00 uur en 23:00 uur onze tijd. De tweede helft s voor de kijkers beschikbaar op die zelfde zender op zaterdag 24 juli, tussen 19:00 uur en 20:00 uur onze tijd.
__________
Afbeelding: Spoorwegmedewerkers in India inventariseren de gevolgen van een probleem onderweg.

De mensen achter de eerste Rainbow Warrior

Groot engagement
Suzanne Raes heet een documentaire gemaakt over The Rainbow Warrior of Waiheke Island, een film die binnen vijf dagen ten minste drie maal wordt uitgezonden. De eerste keer is dat op zondag 11 juli via Nederland 2,tussen 23:10 uur en — volgens de VPRO-Gids — 00:45 in de nacht op maandag12 juli. [1]
In die film wordt teruggekeken op de geschiedenis van de mensen die samen Greenpeace hebben opgericht.
In 1978 heeft een aantal, vol overtuiging geëngageerde mensen — idealisten van top tot teen — in Londen een oude vissersboot gekocht. Ze hebben het vaartuig de naam Rainbow Warrior gegeven en zijn ermee ten strijde getrokken tegen nogal uiteenlopend onrecht dat onze wereld teisterde: de walvisvangst enerzijds en atomproeven aan de andere kant.


Franse aanslag
In 1985 heeft de Franse geheime dienst de boot tijdens een actie gebombardeerd, waarbij een dode is gevallen. Diverse onderzoeken hebben steeds priemender gewezen in de richting van de zichzelf als socialist beschouwende Franse president François Mitterand (1916-1996).
In de film komen uit de beginperiode zes bevriende opvarenden aan het woird. Ze worden nu gewoon ouder op het eiland Waiheke. Niet zonder nostalgische elementen en tegelijkertijd doorregen met melancholie kijken zij terug en maken zij de balans op.
__________
[1] Op maandag 12 juli wordt een herhaling uitgezonden via het digitale kanaal Holland Doc, tussen 20:00 uur en 21:00 uur. Of de gegevens van zondag 11 juli kloppen niet, of die van de herhalingen. Er wordt nergens gewag gemaakt van een ingekorte versie, hetgeen echter het geval zou moeten zijn als de lengte van de eerste uitzending, op Nederland 2, juist is. Anders is de herhaling van maandag met een te korte uitzendlengte aangegeven. Doch dat geldt echter ook voor de tweede herhaling van vrijdag 16 juli, tussen 21:01 uur en 22:01 uur.
Eventuele extra herhalingen, vooropgesteld dat die in deze periode eveneens zullen worden uitgezonden, kunt u zoeken, en wellicht tevens vinden, op gids.vpro.nl
__________
Afbeelding: De eerste Rainbow Warrior.

Twee Dokwerk-documentaires van Frank Wiering in de herhaling op digitaal kanaal

De nieuwe mens
In 1984 heeft documentairemaker Frank Wiering (*1947) een verslag gemaakt van zijn zoektocht naar de eventuele waarde voor hem persoonlijk van de zich als geestelijk leider opgeworpen hebbende Shree Rajneesh Bhagwan (1931-1990) en diens beweging. Die queeste is vastgelegd in een Dokwerk-documentaire De nieuwe mens en in de dagen van weleer uitgezonden door de VPRO.

Deze film zal op woensdag 23 juni opnieuw worden uitgezonden via het digitale televisiekanaal Geschiedenis 24, tussen 21:14 uur en 22:33 uur.

De meester en het echte leven
Twintig jaar na De nieuwe mens heeft Frank Wiering de kenismaking hernieuwd met de vier personen die hebben gefungeerd als protagonisten in die eerdere documentaire. Toen waren zij volgelingen van Bhagwan. Nu spreekt Frank Wiering met hen over wat hen indertijd heeft bewogen en wisselt hij met hen van gedachten over hetgeen hun spirituele drijfveren van dit moment zijn.
Deze documentaire sluit niet alleen inhoudelijk aan op de vorige, maar bij deze herhaling via Geschiedenis 24 sluit deze ook letterlijk aan op de voorafgaande, qua tijdstip is dat om 22:33 uur, en de film eindigt omstreeks middernacht.
Het zal niet veel lezers verbazen als deze op korte termijn vaststellen dat deze documentaires nog enige malen zullen worden uitgezonden, door dezelfde zender dan wel door Holland Doc 24.
__________
Afbeelding: Documentairmaker en thans VPR-directeur televisie Frank Wiering.

Hoe betrouwbaar zijn ooggetuigenverslagen?

Onder de titel Eyewitness vertoont BBC Two-tv, beginnend in het eerste uur van de nacht van maandag 10 mei op dinsdag 11 mei — om precies te zijn tussen 00:20 uur en 01:20 uur — een documentaire over ooggetuigenverslagen. Het uitgangspunt is de vraag hoe betrouwbaar ooggetuigenverklaringen zijn. Dit is onder meer een zeer belangrijk element geweest in het proces dat jaren geleden in Israël werd gevoerd tegen John Demjanjuk. Een getuige-deskundge uit Nederland heeft dit probleem van vervorming van de werkelijkheid in de beleving van getuigen nadrukkelijk in het middelpunt van de belangstelling geplaatst. Daarbij kan ook het tijdsverloop tussen gebeurtenis en de af te leggen verklaring een gewichtige rol spelen.
In Manchester is een experiment uitgevoerd waarbij tien mensen zijn gefilmd — zonder dat ze hiervan op de hoogte waren gesteld — terwijl ze gtuige waren van een geénsceneerde steekpartij. Als ze hun verklaring afleggen, blijkt dat ze verschillende situaties beschrijven. Dat is het empirisch verkregen bewijs voor de stelling van de Leidse professor. Dat laatste zal in den brede worden voorgelegd aan de kijkers naar deze documentaire.

Documentaire Darjeeling Himalayan Railway

Vrijdag 26 maart kunt u op de Britse televisiezender BBC Two Television kijken naar een documentaire over treinen die al meer dan een eeuw door India rijden.

De aflevering is getiteld The Darjeeling Himalayan Railway, en gaat over een spoorlijn die zeer dicht langs de bewoners loopt, waardoor het niet anders kon dan dat deze, met het voortschrijden van de tijd, verweven zou raken met de levens van de mensen in kwestie.
Inmiddels is gebleken dat de relatie tussen mens en trein in die regio langzaam maar zeker een verandering ondergaat.
Deze documentaire wordt uitgezonden tussen 22:00 uur en 23:00 uur onze tijd.
__________
Foto: Michael Melbourne

Het droomland tussen de continenten

Het tweede publieke Duitse televisienet ZDF (Zweites Deutsches Fernsehen) presenteert op dinsdag 23 februari om 20:15 uur een nieuwe aflevering uit de wetenschappelijke documentaire serie Faszination Erde. Daarin wordt een kleine drie kwartier de aandacht gericht op Nieuw-Zeeland, een staat die zich, in het zuidwesten van de Grote Oceaan, tussen de continenten bevindt.

Vrijwel direct na de Tweede Wereldoorlog zijn er uit de oude wereld Europa, inclusief Nederland, grote aantallen mensen geweest die wel oor hadden naar emigratie en tevens de bereidheid hadden zich in dat deel van de wereld, zo ver van hun geboortegrond, te vestigen en dat te ondersteunen in de ontwikkeling. Volgens sommigen was dat weliswaar heel positief, maar werd het contact met het vaderland toch vrij snel overschaduwd en voelde men zich ten dele als kat in een vreemd pakhuis tijdens de schaarse gelegenheden dat men een bezoek bracht aan de stad of streek, of — als het om een wat kleinere staat ging, zoals het Koninkrijk der Nederlanden — het land van herkomst. Anderen daarentegen hebben snel kunnen integreren en willen niet eens al te graag (eens) terug naar dat gedeelte van de aarde waar ze zijn opgegroeid.
De afleverig van de ZDF-serie is getiteld Neuseeland — Traumland zwischen den Kontinenten, en zal worden uitgezonden tussen 20:15 uur en 21:00 uur.
Voor meer informatie zij hier verwezen naar het Engelstalige Wikipedia-artikel.
__________
Afbeelding: Mount Aoraki, de grootste berg van New Zealand.

Vijfdelige serie documentaires binnen een week op Arte-tv — Vom Pionier zum Millionär (1)

Vijf pioniers in één week voorgesteld
De namen die we in de vijfdelige documentairereeks van Arte-televisie tegenkomen, worden alle weliswaar in eerste instantie geassocieerd met de Verenigde Staten van Amerika, maar meer nog in het bijzonder met de functie als het Land van de Toekomst en het Land der Ongekende Mogelijkheden — een associatie die veel mensen, verspreid over ons ondermaanse ook in deze tijd nog koesteren.
Van maandag 15 februari tot en met vrijdag 19 februari wordt er elke avond tussen 19:30 uur en 20:14 uur een aflevering uitgezonden over iemand die zelf of zijn directe voorouder uit de oude wereld afkomstig was, en hier: uit het Duitse taalgebied, en die een naam draagt, die bijna geen enkel menselijk wezen dat middenin het leven staat, niet kent. Hun roem heeft echter pas enige werkelijke omvang gekregen nadat de personen zich in het verre Amerika hadden gevestigd en zich daar hebben weten te manifesteren en de ladder van het succes hebben weten te beklimmen. 
Hun doel hebben deze mannen — inderdaad, het gaat in deze documentaires uitsluitend om 'heren der schepping' — bereikt door hun vermogen tot hard werken, de doortastendheid die aan hen eigen is, en niet in de laatste plaats heeft hun doorzettingsvermogen ervoor gezorgd dat zij aan de top geland zijn en een kolossale naam hebben gevestigd over heel de aarde. 

Van Boïng tot Boeing
De eerste aflevering is getiteld William Edward Boeing — Der Traum vom Fliegen en behandelt het wel en wee van de man die in Hohenlimburg was geboren, en als tweeëntwintigjarige naar Michigan in de VS is geëmigreerd en daar aanvankelijk in een zagerij werkzaam was, maar vervolgens met een eigen houtbedrijf de grondsteen heeft gelegd voor een wereldimperium. Zijn naam is en blijft onverbrekelijk verbonden met de naar hem genoemde vliegmachines; bijna altijd ook bij degenen die nog nimmer in zo'n kist — of zelfs helemaal niet — hebben gevlogen. Diens zoon die in 1881 te Detroit werd geboren bouwde vaders bedrijf uit en zo kwam het uiteindelijk tot de wereldvermaarde Boeing-vliegtuigen. In de film die in 2009 voor de Norddeutsche Rundfunk werd gedraaid door Achim Scheunert. 

Overige afleveringen en herhalingen
De overige afleveringen met het doen en laten van de vier overige grootheden zijn:
Henry E. Steinway — Die Geburt einer Legende. 
Hendry John Heinz — Leidenschaft für Ketchup.
John Jacob Astor — Der reichste Mann Amerikas.
Levi Strauss — Ein Leben für die Jeans.
Al deze afleveringen zullen in de week van maandag 22 februari tot en met vrijdag 26 februari worden herhaald, maar dan 's middags vanaf 14:00 uur.
__________
Foto: William Edward Boeing, links, in 1929. Samen met hem Frederick B. Rentschler.

Koningin Louise van Pruisen — algemeen geliefd

Als u nu eens pardoes aan iemand vraagt wie, van 1797 tot aan haar onverwachte overlijden, koningin van Pruisen was, zullen er beslist niet veel mensen zijn die u daarop stante pede het juiste antwoord kunnen geven. Dat komt mede — en vooral — door het feit dat Pruisen qua monarchie veelal uitsluitend in verband wordt gebracht met de naam Frederik de Grote (1712-1786). Behalve natuurlijk bij die mensen, welke zich op enigerlei wijze nader hebben beziggehouden met dat deel van de geschiedenis van die monarchie, al was het maar door de filosoof en letterkundige Voltaire (1694-1778), die een tijdlang intensieve contacten onderhield met deze koning.
Om echter de juiste informatie te krijgen met betrekking tot het antwoord op de in de eerste alinea gestelde vraag, is het goed om te kijken naar de documentaire over Louise von Mecklenburg-Strelitz (1776-1810),  die door haar huwelijk met Friedrich Wilhelm III in die positie was terechtgekomen.

Arte-televisie presenteert de documentaire Luise- Königin der Herzen, in 2009 gerealiseerd door Georg Schiemann, op zaterdag 9 januari — tussen 21:05 uur en 22:00 uur, als bijdrage van de Norddeutsche Rundfunk aan deze Duits-Franse cultuurzender. De film, die in HD-kwaliteit zal worden uitgezonden op het beeldformaat 16:9, zal op 20 januari, 's ochtends vanaf 05:00 uur nogmaals worden voorgesteld, door dezelfde zendgemachtigde.