Terra X-documentaire over Nieuw-Zeeland

Tussen de continenten
Het tweede publieke Duitse televisienet ZDF heeft een voortreffelijke reeks documentaires onder de overkoepelende titel Terra X. Op zondag 22 februari, tussen 19:30 uur en 20:15 uur wordt in die serie een nieuwe aflevering uitgezonden: Faszination Erde, handelend over een land op een behoorlijke afstand van ons continent: Nieuw-Zeeland, een deel van onze aarde waar we veel te weinig van af weten. Deze documentaire kan in ieder geval éen en anderaan leemtes in onze kennis opvullen.

Rijk aan opvallende contrasten
Op het relatief kleine oppervlak van dat land bevinden zich diverse landschappen, variërend van tropische regenwouden tot en met ijzige gletsjers. Vuurspuwende vulkanen en wilde fjorden zijn er eveneens te vinden. In de film van Dirk Steffens, die daarvoor het land in kwestie aan een nauwkeurig onderzoek heeft onderworpen, komen al deze aspecten in volle glorie aan bod.

Arte-documentaire over eiderdons

Geen product voor cara-lijders
Vrijdag 20 februari zendt Arte-televisie, het Frans-Duitse cultuurkanaal, in het op werkdagen gebruikelijke documentaire-uurtje — tussen 19:00 uur en 19:45 uur — een film uit over het product eiderdons, waarvan onder meer dekbedden en kussens worden vervaardigd. Tal van mensen zijn daar zeer verrukt van; voor cara-patiënten vormen ze een kleine ramp, die de lijders daaraan soms tot een dreigende verstikking brengt.
Eiderdons is zo'n product waarover je zelden nadenkt, tenzij je astmalijder bent en het — vooral in Duitsland — treft dat de goede hotels hun bedden hebben voorzien van dekbedden, respectievelijk kussens, van echt eiderdons. Dat is bepaald geen voordelig product, hetgeen mede te wijten is aan de relatieve zeldzaamheid van het materiaal.

Meer dan alleen eenden en hun product
Claudia Dejá en Gabi Haas hebben verleden jaar voor de Norddeutsche Runfunk (NDR) een film gerealiseerd die thans door Arte-tv zal worden uitgezonden, en waarin wordt getoond hoe het dons op IJsland wordt 'geoogst', gereinigd en vervolgens in een Noord-Fuitse fabriek wordt verwerkt tot dekbedden. Dat bood de makers meteen de gelegenheid iets te laten zien van het leven van de eiderboeren, die op hun zeer afgelegen hoeves hun eenzame bestaan overeind houden. De natuurgebieden rondom zijn van een zo ongelooflijke schoonheid dat de film alleen al daarvoor zeer de moeite waard is. De vele vogelsoorten bieden eveneens een verbluffend, kleurrijk schouwspel. De film, die op het beeldformaat 16:9 zal worden uitgezonden, wordt nogmaals vertoond op vrijdag 27 januari, om 14:00 uur in de middag.
__________
Op de foto: eidereenden. (© NDR co'media)

Arte-docu: Linnen, een stof voor het leven

Leerzame film
Donderdag 19 februari zendt Arte-televisie op het gebruikelijke documentaire-tijdstip — van 19:00 tot 19:45 uur — een film uit over de stof linnen, die inmiddels een hele geschiedenis achter de rug heeft. Linnen wordt vervaardigd uit vlas- of hennepgaren. Het woord vindt zijn oorsprong in het begrip lijn — vandaar lijnbaan etc. Linnen wordt voor tal van doeleinden gebruikt, onder meer in kleding. In de oudheid droegen de mensen veelal gewaden van linnen, en die gewoonte bleef niet beperkt tot een bepaald volk: zowel de farao's alsook de oer-christenen droegen gewaden die waren vervaardigd uit die stof. Grieken en Romeinen verbouwden eveneens vlas om het voor kledingstukken te gebruiken.


Ontwikkeling
Met de ontwikkeling van de mens en zijn 'beschaving' is de stof linnen mee ontwikkeld tot op de huidige dag. Kenners bevestigen dat er nauwelijks een cultuurplant bestaat die op zo talrijke manieren kan worden gebruikt. Voor zitkussens, ter afdekking van de achterzijde van fauteuils en banken, voor boekbanden en nog veel meer. In de documentaire worden we meegenomen naar België dat als één der belangrijkste centra van de vlas-industrie geldt. We krijgen de verbouw, oogst en de verwerking te zien, onder meer in historisch filmmateriaal, waarin we een direct beeld krijgen van de situatie zoals die was in een voor ons 'ver' voorbije periode. Vlasboeren, handwerkers, wevers en modeontwerpers komen aan het woord over de betekenis die linnen voor hen heeft.

Herhalingen
Regisseuse Marlinde Krebs heeft voor de Saarländische Rundfunk (SR) deze documentaire verleden jaar afgerond. Deze zal worden uitgezonden op het beeldformaat 16:9. Arte-televisie herhaalt in de komende weken deze film twee keer: op donderdag 26 februari, 's middags om 14:00 uur en op dinsdag 10 maart om 16:10 uur.
____________
Afbeeldingen
1. Traditionele vlasbewerking op het land.
2. Vlasbewerking als huisvlijt. (Foto van de Saarländische Rundfunk.)

De zegetocht van James Watts vuurmachine

Met vallen en opstaan
In de serie historische documentaires Terra X van het Zweite Deutsche Fernsehen (ZDF) wordt zondag 15 februari, 's avonds tussen 19:30 uur en 20:15 uur, een nieuwe aflevering uitgezonden, die de stoommachine als thema heeft. De uitvinder van dit gecompliceerde 'apparaat' is groot geworden in een gezin waarvan de vader een kleine werkplaats dreef waar reparaties aan schepen werden verricht. Verder werden er navigatieinstrumenen gemaakt.


De jongen onderging die omgeving als een paradijselijke toestand en verbleef zoveel mogelijk in die ruimte, waardoor al heel snel bleek dat hij 'het in de vingers' had.
In de documentaire wordt nader ingegaan op het werk dat die James Watt heeft verricht en met welke tegenslagen hij te kampen had, maar deze uiteindelijk — ondanks bedrijfsspionage, concurrentie en chronische geldnood — wist te realiseren met behulp van een invloedrijke geldschieter die partner werd.
___________
Foto: ZDF, Terra X

Geheimen in het Siberische ongerepte ijs zijn van onschatbaar wetenschappelijk belang

Nog ongerepte IJszee
Arte-televisie zendt op vrijdag 13 februari — tussen 19:00 uur en 19:45 uur — een documentaire uit onder de titel Geheimnis im sibirischen Eis. Daarin wordt een tocht getoond die tal van geïnteresseerden, onder wie wetenschapper Wolfgang Karg, hebben gemaak naar de al duizenden jaren ongerepte Siberische ijszee El'Gygytgyn in de hoop daar meer informatie te kunnen verzamelen over de ontwikkeling van het klimaat en zijn veranderingen in de loop der tijden.


Een kwart van het noordelijk halfrond
Een vierde gedeelte van het landoppervlak van de noordelijke hemisfeer bestaat uit ijs. Nu de klimaatveranderingen sneller voortschrijden dan werd verwacht — althans door het gros van de mensen —, is het van belang te weten welke die tot in detail zullen zijn, aangezien deze op tal van fronten gevolgen zullen hebben. Niet alleen in het poolgebied is de bodem een ijsvlakte, ook in het hooggebergte en in delen van de middelhoge bergstreken is veel aan ijsbodem te vinden. Als gevolg van die opwarming van de aarde smet de ondergrond en daardoor is het zelfs niet ondenkbaar dat gebergen zullen uiteenvallen. En als het zover komt dat al het bestaande aan ijsvlakten zal zijn gesmolten kunnen, hier en daar zelfs catastrofale, gevolgen niet uitblijven: het gehele ecosysteem zal instorten.

Herhaling
De documentaire, die in opdracht van de Mitteldeutsche Rudfunk (MDR) in 2008 gereedkwam, werd geregisseerd door Jörg Poppendieck. De film wordt uitgezonden in HD-kwaliteit, op het formaat 16:9 Volgende week, eveneens op vrijdag, wordt de rolprent nog eens uitgezonden in de vroege middag tussen 14:00 uur en 14:15 uur.
____________
Afbeeldingen
1. Het El'Gygytgyn-Meer in Siberië vanuit de lucht gezien.
2. Sfeerplaatje van het poolgebied nu.

Galapagos eilanden hebben de wereld veranderd

Eilanden in 'concurrentiestrijd' op tv
Terwijl op de Duits-Franse zender Arte-televisie dinsdag 10 februari, 's avonds tussen 20:15 uur en 21:00 uur de tweede aflevering wordt uitgezonden van de reeks Inseln des Mittelmeeres, over het eiland Kreta, biedt in exact hetzelfde tijdsbestek de Westdeutsche Rundfunk (WDR) eveneens een documentaire over eilanden, alleen wat verder verwijderd van ons bewoonde werelddeel. Dus dat wordt kiezen voor de geïnteresseerden in eilanden. Het betreft een natuurdocumentaire met de titel Naturwunder Galapagos. Hier wordt de aflevering gepresenteerd Inseln, die die Welt veränderten. Het is een documentaire van Patrick Morris en Andrew Murray.

Tegengestelde visies
Toen de bisschop van Panama in 1553, tijdens een onvrijwillig verblijf op deze rondom door water omgeven grond eens insepcteerde om op die manier aan de weet te komen met welke diersoorten hij hier geconfronteerd zou kunnen worden, schreef hij dat het er voor hem op leek dat God dat deel van de aarde met stenen had vol geschud en dat de bodem niets anders dan vol as leek. Ook de confrontatie met andere dieren onderging hij zonder veel positief gevoel en het hele eiland en de begroeiing, evenals de bewoners zag hij als een volstrekt overbodig stukje van de wereld omdat er geen goud te vinden was.
Drie eeuwen later bekeek Charles Darwin diezelfde eilanden vanuit een ander perspectief en kwam hij tot de conclusie dat het leven op die eilanden slechts twee opties had: hetzij past het zich aan of het zou ten onder gaan. En aldaar kreeg Darwin de inspiratie voor zijn evolutietheorie.
In de film zal één en ander met betrekking tot het bovenstaande wel nader worden uitgewerkt.
____________
Afbeeldingen
1. Grote leguaan.
2. Reuzenschildpad.

Vijf keer één eiland in de Middellandse Zee

Elke avond één eiland
Arte-televisie zendt van maandag 9 februari tot en en met vrijdag de dertiende, gedurende vijf avonden — steeds op prime time: tussen 20:15 uur en 21:00 uur — een documentaire uit over iedere keer een ander eiland dat zich in de Middellandse Zee bevindt. Vandaar ook de titel van de serie: Inseln des Mittelmeeres. Het is een reeks die oorspronkelijk werd gemaakt voor de SüdWest Rundfunk, en steeds een andere filmer presenteert zijn of haar kijk op respectievelijk Corsica, Kreta, Mallorca, Sardinië en Cyprus, waarmee de vijf grootste eilanden in dat gebied filmisch in kaart zijn gebracht.
De vijf films hebben dus alle een lengte van ongeveer 43 minuten, ze zijn voorzien van stereofonisch geluid en worden uitgezonden op het formaat 16:9. Alle vijf documentaires worden nog één keer herhaald, direct in de week volgend op de lopende, en weer van maandag tot en met vrijdag — dan 16 tot en met 20 februari — en tevens alle vijf op hetzelfde tijdstip: vanaf 09:10 uur 's ochtends.
____________
Afbeeldingen
1. Bewoner van het eiland Kreta.
2. Gezicht op Sardinië.

De eilanden van Estland tweemaal op NDR-tv

Donderdag 5 februari zendt het derde programma van de ARD dat zich voornamelijk bezighoudt met zaken voor en in het Noorden van ons oostelijke buurland — de Norddeutsche Rundfunk (NDR) — een documentaire film uit over de eilanden van Estland, een staat die ingebed ligt tussen de Finse zeeboezem en de bocht van Riga. Het is dan ook een land met een zeer ontwikkelde maritieme traditie, waar Russen en Zweden, Duitsers en Denen hun sporen hebben achtergelaten. Drie kwartier informatie over de eilanden van Estland zal heel veel gegevens bevatten die nieuw voor de meeste kijkers zullen zijn, aangezien die gebieden, als gevolg van vooral geopolitieke ontwikkelingen tijdens de twintigste eeuw, meestal nog volstrekt onontgonnen terrein is.


De documentaire zal worden uitgezonden donderdagavond, direct na de Tagesschau, van 20:15 uur tot 21:00 uur in het progamma mareTV — Das Magazin des Meeres. De titel van de aflevering deze keer luidt kort en bondig en voor iedereen duidelijk: Estlands Inseln.
De programmareeks stelt zich ten doel de wereld van het water aan een nadere beschouwing te onderwerpen vanaf de vaste wal. De zee wordt beschouwd als middel van bestaan voor bij voorbeeld vissers en ondernemingen die cruises organiseren, als plek om te ontspannen door te vissen of op een andere manier te recreëren: zeilen, wandelen langs de oevers en zo meer. Net vergeten mag worden dat de zee ook een fascinerend gebied vormt voor natuurvorsers die met de opgedane kennis de wetenschap omtrent alles wat met de zee te maken heeft, letterlijk te verruimen in documentaties en vergelijkende onderzoeken.
De NDR herhaalt deze documentaire op vrijdag 6 februari tussen 15:15 uur en 16:00 uur.
________
Afbeelding: Estland geografisch bekeken. De eilanden zijn goed zichtbaar voor de kust van het vasteland.